Chiều ngày 16 tháng 8 năm 2024, Tập huấn Sử dụng công cụ xây dựng Sơ đồ năng lượng đã diễn ra với hình thức trực tuyến kết hợp trực tiếp. Hoạt động thuộc Hợp phần 3 – Phát triển carbon thấp trong ngành công nghiệp của Chương trình DEPP3. Tập huấn thu hút sự tham gia của hơn 65 đại biểu đến từ các đơn vị kiểm toán, doanh nghiệp công nghiệp đang tham gia Chương trình thỏa thuận tự nguyện thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong lĩnh vực công nghiệp Việt Nam (VAS).

Theo Ông Rahul Raju Dusa, Cố vấn đặc biệt của Cục Năng lượng Đan Mạch, xây dựng Sơ đồ năng lượng (Energy Mapping) là bước cơ bản đầu tiên cần thực hiện trong một cuộc kiểm toán năng lượng theo tiêu chuẩn chất lượng quốc tế. Trên cơ sở này, các bên tham gia sẽ có cái nhìn tổng thể về tình hình sử dụng năng lượng tại một cơ sở, từ đó đề xuất lộ trình và giải pháp ưu tiên cho tiết kiệm năng lượng nhằm nâng cao hiệu quả năng lượng và giảm phát thải carbon theo yêu cầu của khách hàng. 

“Buổi Tập huấn hôm nay sẽ cung cấp những nguyên tắc, phương pháp tiếp cận cơ bản để xây dựng sơ đồ năng lượng. Đồng thời, các chuyên gia cũng sẽ đưa ra một số ví dụ cụ thể và các thách thức hay gặp phải trong quá trình sử dụng công cụ, để giúp các đơn vị tiếp cận công cụ dễ dàng hơn”, Ông Rahul Raju Dusa chia sẻ. 

Hoạt động này nằm trong chuỗi các hoạt động nâng cao năng lực cho các bên tham gia Chương trình VAS, gồm đơn vị kiểm toán năng lượng trong nước và doanh nghiệp công nghiệp tham gia Chương trình VAS. 

Chương trình hiện đang cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho 14 doanh nghiệp trong một số ngành công nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm thực hiện kiểm toán năng lượng theo tiêu chuẩn chất lượng quốc tế và nghiên cứu kỹ thuật chuyên sâu để phát hiện các tiềm năng tiết kiệm năng lượng lớn, có tính khả thi cao. Chương trình VAS đang có kế hoạch mở rộng số lượng doanh nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm trong nhiều ngành công nghiệp tham gia từ nay đến giữa năm 2025.

Hiện nay, hiệu quả năng lượng đã trở thành một yêu cầu bắt buộc với các doanh nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm nói riêng, doanh nghiệp công nghiệp nói chung muốn nâng cao năng lực cạnh tranh và tham gia vào chuỗi cung ứng quốc tế. Do đó, nâng cao năng lực của các đơn vị kiểm toán năng lượng nhằm giúp doanh nghiệp phát hiện các giải pháp tiết kiệm năng lượng lớn, có tính khả thi là điều cần thiết. 

Tại buổi Tập huấn, các chuyên gia Đan Mạch đã giới thiệu các vấn đề cơ bản trong việc sử dụng công cụ xây dựng sơ đồ năng lượng, bao gồm cách tiếp cận, các nguyên tắc, ví dụ điển hình, những thách thức thường gặp và cách sử dụng công cụ hiệu quả để phát triển dự án tiết kiệm năng lượng.

Theo chuyên gia Đan Mạch, nguyên tắc cơ bản của việc xây dựng sơ đồ năng lượng là đem lại cái nhìn tổng quan về tình trạng sử dụng năng lượng tại một cơ sở sản xuất trong một điều kiện cụ thể. Chẳng hạn, khi nhìn vào Sơ đồ dòng chảy năng lượng (EDFD) người quản lý năng lượng sẽ nắm được các khu vực tiêu thụ năng lượng chính nằm ở đâu, tỷ lệ thất thoát năng lượng là bao nhiêu, khu vực nào chưa được quản lý (nằm ngoài sơ đồ)... Trên cơ sở đó, người quản lý năng lượng và kiểm toán viên có thể cùng bàn bạc để tìm ra phương án nhằm tối ưu quy trình sản xuất, đề xuất các giải pháp ưu tiên và lộ trình phù hợp để đạt được các mục tiêu về tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải.

 
Ví dụ về một bảng dữ liệu trong công cụ Sơ đồ năng lượng.

Các chuyên gia Đan Mạch cũng chia sẻ về cấu trúc cơ bản cần có của một sơ đồ năng lượng. Tùy điều kiện cụ thể của doanh nghiệp và lĩnh vực, các sơ đồ có thể có những đặc điểm riêng. Công cụ cho phép kiểm toán viên có thể tùy chỉnh dữ liệu linh hoạt hay thêm, bớt các hệ thống tiêu thụ năng lượng chính trong sơ đồ... cho phù hợp với thực tế. 

 
Ví dụ về một bảng dữ liệu trong công cụ Sơ đồ năng lượng.

Để các đơn vị kiểm toán năng lượng và doanh nghiệp hiểu rõ hơn về tính ứng dụng của công cụ, chuyên gia Đan Mạch đã đưa ra ví dụ minh họa tại một công ty nguyên liệu thực phẩm Đan Mạch. Thông qua sử dụng sơ đồ năng lượng, doanh nghiệp này đã xác định được các công đoạn tiêu thụ nhiều năng lượng và thực hiện các giải pháp tối ưu hóa như thu hồi nhiệt, nâng cấp hệ thống làm mát... Các giải pháp đã giúp tiết kiệm được 70% năng lượng tiêu thụ, giảm 100% lượng khí phát thải.

 

Chia sẻ tại Tập huấn, Anh Nguyễn Thanh Hà, chuyên gia năng lượng đến từ một đơn vị tư vấn năng lượng lâu năm tại Việt Nam, cho biết đây là một công cụ rất hữu ích và trực quan. Tuy nhiên, chuyên gia này cũng chia sẻ thách thức dành cho các đơn vị kiểm toán năng lượng trong quá trình thu thập dữ liệu để đưa vào sơ đồ trong trường hợp doanh nghiệp có hệ thống máy móc cũ, cách lắp đặt không theo quy chuẩn. 

Các chuyên gia Đan Mạch cũng nhận định đây là một thách thức thực tế của các doanh nghiệp và đơn vị kiểm toán năng lượng trong việc tiếp cận công cụ. Để giúp các đơn vị khắc phục khó khăn này, trong thời gian tới Chương trình DEPP3 sẽ tổ chức nhiều hoạt động tập huấn để tăng cường năng lực làm chủ các công cụ, nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán và năng lực thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu. Mục tiêu nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp tiến tới thực hiện các dự án hiệu quả năng lượng, đem lại lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp và đóng góp vào mục tiêu sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong lĩnh vực công nghiệp.